130. เก วา

อมุ เอว อมุโกติ สกตฺเถ กปจฺจเย ตทฺธิตวุตฺติตฺตา ‘‘เอกตฺถตายํ’’ติ สิโลเป จ กเต ‘‘นิมิตฺตาภาเว เนมิตฺติกสฺสาภาโว’’ติ ญายา นิมิตฺตภูตสฺส สิสฺสา+ภาเว เนมิตฺติกสฺส ‘‘มสฺสา+มุสฺสา’’ติ กตฺตพฺพสฺส สการสฺส นิวุตฺตีติ ‘เก วา’ติ วิกปฺเปน มสฺส สการตฺถ+ มิท+มารทฺธํ ฯ อมุสฺส มสฺส เก ส โหติ วาฯ อสุโก อมุกา, อสุกา อมุกาฯ อสุกํ อมุกํ อิจฺจาทิฯ

กิํ สิฯ

198. กิสฺส โก สพฺพาสุ

สพฺพาสุ วิภตฺตีสุ กิสฺส โก โหติฯ สิสฺโส, โก, เกฯ กํ, เกฯ เกน, เกหิ เกภิฯ

199. กิ สสฺมิํสุ วา นิตฺถิยํ

อนิตฺถิยํ กิสฺส กิ วา โหติ สสฺมิํสุฯ กิสฺส กสฺส, เกสํ เกสานํฯ กมฺหา กสฺมาฯ กิมฺหิ กิสฺมิํ กมฺหิ กสฺมิํ, เกสุฯ

อิตฺถิยํ วิภตฺตีสุ ปเรสุ กาเทเส กเต อการนฺตตฺตา มชฺเฌ อาปจฺจยกรณ+มวิรุทฺธนฺติ อา, กา, กาโยฯ กํ, กา กาโย อิจฺจาทิ สพฺพาวฯ

นปุํสเก –

200. กิ+มํสิสุ สห นปุํสเก

อํสิสุ สห เตหิ กิํ สทฺทสฺส กิํโหติ นปุํสเกฯ กาเทสสฺส สามญฺญตฺตา ‘‘วิเสสวิหิตา วิธโย สามญฺญวิธโย นิเสเธนฺตี’’ติ ญายา กิํอาเทเสน กาเทสนิวุตฺติฯ กิํ, กานิฯ กิํ, เก กานิฯ เกเน+จฺจาทิ ปุพฺเพวฯ

เอกสทฺโท สํขฺยา+ตุลฺย+ญฺญ+สหายวจโนฯ ยทา สํขฺยาวจโน, ตทา เอกวจนนฺโต, อตฺร เอกสทฺโท สํขฺเยยฺยวาปีฯ อญฺญตฺร ตุลฺยาทีสุ พหุวจนนฺโตปิฯ เอโก, เอเกฯ เอกา, เอกา เอกาโยฯ เอกํ, เอกานิ+จฺจาทิ สพฺพสมํ ติลิงฺเคฯ

ตุลฺเย เอโก วิลาโส ทฺวินฺนํ กุมารานํ, เอเก วณฺณสทฺทา ทฺวินฺนํ กุมารานํฯ อญฺญตฺเถ เอโก อาจริโย เอว+มาห, เอเก อาจริยา เอว+มาหํสุฯ อสหายเต เอโกว อรญฺญํ ปวิสิตฺวาฯ

เอโก, เอเกฯ เอกา, เอกา เอกาโยฯ เอกํ เอกานิ+จฺจาทิ สพฺพสมํ ติลิงฺเคฯ สฺสา+สฺสํสุ ปน ‘‘สฺส’’มาทินา อิ, เอกิสฺสา เอกาย, เอกิสฺสํ เอกายํ เอกายฯ

อิธ อตฺตปรคารววเสน เอกสฺสาปิ ‘‘อมฺหากํ รญฺโญ’’ติปิ ‘‘เอเก อาจริยา’’ติปิ พหุวจนสฺส โลเกน อิจฺฉิตตฺตา พหุลวิธานา พหุวจเนเนว สิชฺฌติฯ

ตุมฺห+อมฺหสทฺทา อลิงฺคา, ตถา อุภ+กติ+ทฺวิสทฺทา, ปญฺจาทโย อฏฺฐารสนฺตา จฯ ตุมฺห สิ, อมฺห สิฯ

212. ตุมฺหสฺส ตุวํตฺว+มมฺหิ จ

อมฺหิ สิมฺหิ จ ตุมฺหสฺส สวิภตฺติสฺส ตุวํ+ตฺวํ โหนฺติฯ ตุวํ ตฺวํฯ

211. สิมฺห+หํ

สิมฺหิ อมฺหสฺส สวิภตฺติสฺส อหํ โหติฯ อหํ, เยวสฺเว+ฏ, ตุ มฺเหฯ

2,209. มย+มสฺมา+มฺหสฺส

โยสฺว+มฺหสฺส สวิภตฺติสฺส มย+มสฺมา วา โหนฺติ ยถากฺกมํฯ มยํ อมฺเหฯ

227. อํมฺหิ ตํ+มํ+ตวํ+มมํ

อํมฺหิ ตุมฺหอมฺหสทฺทานํ สวิภตฺตีนํ ตํ+มํ+ตวํ+มมํ โหนฺติ ยถากฺกมํฯ ตํ, มํ, ตวํ, มมํฯ

231. ทุติยา โยมฺหิ วา

ตุมฺหอมฺหสทฺทานํ สวิภตฺตีนํ ปจฺเจกํ งํ+งากํ วา โหนฺติ โยมฺหิ ทุติเย, ตุมฺหํ ตุมฺหากํ ตุมฺเห, อมฺหํ อมฺหากํ อมฺเหฯ

228. นาสฺมาสุ ตยา+มยา

นาสฺมาสุ ตุมฺหอมฺหสทฺทานํ สวิภตฺตีนํ ตยา+มยา โหนฺติ ยถากฺกมํฯ ‘‘นาสฺมาสู’’ติ พหุวจเนสุปิ วิภตฺติกฺกม+มนเปกฺขิตฺวา สทฺทกฺกเมน ปจฺเจกํ ทฺเว ทฺเว โหนฺติฯ

213. ตยาตยีนํ ตฺว วา ตสฺส

ตุมฺหสฺส ตยาตยีนํ ตการสฺส ตฺว โหติ วาฯ ตฺวยา ตยา, มยาฯ ตุมฺเหหิ ตุมฺเหภิ, อมฺเหหิ อมฺเหภิฯ

229. ตว+มม+ตุยฺหํ+มยฺหํ เส

เส ตุมฺหอมฺหสทฺทานํ สวิภตฺตีนํ เอเต อาเทสา โหนฺติ ยถากฺกมํฯ ตว ตุยฺหํ, มม มยฺหํฯ